อาณาจักรอินคา
ประวัติศาสตร์ชาวอินคา อาณาจักรอินคาชนเผ่าอินคาอยู่ทวีปอเมริกาใต้ ในเขตเนื้อที่ ส่วนใหญ่ของประเทศเปรูปัจจุบัน มีนครคูซโคเป็นศูนย์กลางเป็นแหล่งอารยธรรมที่เจริญที่สุดนับเป็นเรื่องแปลกมากที่อาณาจักรอินคา ตั้งอยู่ในเขตที่มีลักษณะภูมิประเทศ และภูมิอากาศที่เหมาะสมกับวัฒนธรรมการดำรงชีวิตอย่างแท้จริง ซึ่งในโลกเรามีดินแดนที่เหมาะสมเช่นนี้เพียงสองสามแห่งเท่านั้น ในปลายศตวรรษที่ 5 อาณาจักรอินคา ได้ครอบคลุมพื้นที่ถึง 1,950,000 ตารางกิโลเมตร อารยธรรมสูงส่งของชาวอินคาที่เป็นแบบอย่างแก่ชนเผ่าแถบอเมริกาใต้มานานนับ พันๆปีที่โดดเด่นมาก คือรูปแบบการจัดระเบียบทางสังคมที่ทำให้ประชากรนับตั้งแต่ระดับสูงสสุด ขั้นจักรพรรดิลงมาจนถึงชาวไร่ชาวนา ได้ทำงานตามบทบาทตำแหน่งหน้าที หรือสถานภาพอย่างมีประสิทธิภาพ และมีอิสระเสรี และความเจริญรุ่งเรืองของชาวอินคายังรวมไปถึง ทางด้านสถาปัตยกรรม ประติมากรรม วิศวกรรมโยธา ระบบชลประทานอีกด้วย
ที่น่าประหลาดใจอย่างยิ่งก็คือ ชนเผ่าอินคามีช่างฝีมือเป็นจำนวนมากที่มีบทบาทต่ออารยธรรมที่เจริญ รุ่งเรืองต่อเนื่องกันไปไม่หยุดยั้ง อาทิ ช่างทอผ้า ช่างปั้นหม้อ ช่างโลหะ ช่างเหล็ก วิศวกร ประติมากร สถาปนิก ซึ่งได้ร่วมกันผลิตผลิตภัณฑ์ ต่างๆด้วยทองคำและเงิน รวมทั้งได้ก่อสร้างออกแบบตกแต่งพระราชวัง วิหาร และปราสาทต่างๆอย่างวิจิตรตระการตา
อาณาจักรอินคา-Inca ครอบคลุมดินแดนที่ทุกวันนี้เป็นประเทศเปรู โบลิเวีย โคลัมเบีย ชิลี เอกวาดอร์ และบางส่วนของอาร์เจนตินา หลักฐานทางประวัติศาสตร์โบราณคดีบอกชัดว่า อาณาจักรนั้นเจริญรุ่งเรือง แม้ไม่มีภาษาเขียน แต่ทรงอำนาจและมั่งคั่ง รวมกันเป็นปึกแผ่นเมื่อต้นพุทธศตวรรษที่ 20 โดย อินคาปาซากูติ นักรบผู้กล้านำลูกเผ่าอินคารบชนะอินเดียนหลายเผ่า ขยายอาณาเขตปกครองกว้างขวาง ปาซากูติขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์อินคาใน ค.ศ.1438 มี คุซโก เป็นจุดศูนย์กลางดังความหมายของชื่อเมือง
อาณาจักรอินคารุ่งเรืองอยู่ระหว่าง ค.ศ.1438-1533 ชาวอินคาเรียกอาณาจักรของตนว่า ตาฮวนติชูโย (Tahuantisuyo) ซึ่งแปลว่า 4 ภาค หรือ จตุรอาณาจักร เพราะประกอบด้วยอาณาจักรเล็กๆ 4 ส่วน ที่ต่างก็มีผู้สำเร็จราชการประจำเพื่อทำหน้าที่ดูแลหัวหน้าลำดับรองๆ ลงไป